Szałwia 100g

Szałwia

Szałwia pochodzi z krajów leżących w basenie Morza Śródziemnego, ale obecnie uprawiana jest na całym świecie. Nazwa botaniczna (Salvia) pochodzi od słowa salvare, co po łacinie oznacza „leczyć”. Korzystny wpływ szałwii na zdrowie potwierdza średniowieczne powiedzenie: „Dlaczego człowiek miałby umierać podczas gdy szałwia rośnie w jego ogrodzie? ” Szałwia uprawiana jest w Polsce od kilkuset lat. Przypisywano jej zawsze duże właściwości lecznicze i uważano za lek1uniwersalny. Powstało nawet przysłowie, że „śmierć tego nie ubodzie, u kogo szałwia w ogrodzie. Dziś szałwia jest doskonale znanym lekarstwem na ból gardła, problemy trawienie i okołomenopauzalne. Ma również długą listę zastosowań kulinarnych.

 

Właściwości lecznicze szałwi:

• – w liściach występuje olejek lotny (zawierający tujon, pinen, cyneol, kamforę), garbniki, trójterpeny, gorycz pikrosalwina, witamina B1, kwas nikotynowy.
• – szałwia działa antyseptycznie, przeciwzapalnie, osłaniająco, przeciwcukrzycowo, wzmagają krwawienia miesiączkowe.
• – liście szałwii pobudzają wydzielanie soku żołądkowego, regulują perystaltykę jelit, łagodzą wzdęcia, bóle brzucha, zmniejszają biegunkę.
• – odwary obniżają poziom cukru we krwi (działanie przeciwcukrzycowe).
• – stosowane są także w zaburzeniach wątrobowych, przy nadmiernym poceniu się. Zewnętrznie szałwia stosowana jest do płukania jamy ustnej i gardła w stanach zapalnych, w ropnym zapaleniu dziąseł oraz w postaci okładów na trudno gojące się rany.

Podawanie szałwii w zbyt dużych ilościach i przez dłuższy czas może wywołać nudności i wymioty.

 

Prowadzone aktualnie badania potwierdzają pozytywny wpływ szałwii na poprawę pamięci i łagodzenie stanów napięcia nerwowego. Udowodnione zostało skuteczne i bezpieczne dla zdrowia człowieka stosowanie szałwii w leczeniu hiperlipidemii (zbyt wysoki poziom tłuszczu we krwi).

 

Szałwia jest sprawdzonym środkiem regulującym cyklu menstruacyjny. Zmniejsza lub zapobiega poceniu się i może okazać się szczególnie skuteczna w okresie menopauzy. Pomaga również zmniejszyć uderzenia gorąca i nocne poty oraz ma aspekt uspokajający, rozluźniający. Od wieków szałwia jest stosowana jako środek wspomagający trawienie i wchłanianie oraz w przypadku bólu brzucha, biegunki. Napar szałwii łagodzi stany zapalne w jamie ustnej i ból gardła, szałwia delikatnie obniża gorączkę.

 

Szałwia występuje w przepisach na Ocet Czterech Złodziei, mieszankę ziół, która miała chronić przed zarazą. Stosowana jest także do pielęgnacji włosów.

 

Zastosowanie kulinarne szałwii

Szałwia ma pikantny, lekko pieprzny smak. Już w XIV i XV wieku pojawia się jako składnik „zimnego sosu szałwiowego”, znanego w kuchni francuskiej, angielskiej i lombardzkiej. W Wielkiej Brytanii szałwia od lat jest wymieniana jako jedno z podstawowych ziół, wraz z pietruszką, rozmarynem i tymiankiem. Popularna jest także w innych kuchniach europejskich, zwłaszcza we włoskiej, bałkańskiej i bliskowschodniej. W kuchni włoskiej jest niezbędną przyprawą do saltimbocca i innych potraw, do których często dodawane są ryby. W kuchni brytyjskiej i amerykańskiej tradycyjnie podaje się go jako farsz szałwiowo-cebulowy, jako dodatek do pieczonego indyka lub kurczaka na Boże Narodzenie lub Święto Dziękczynienia oraz na niedzielne obiady z pieczonym mięsem. Inne bardzo popularne dania to zapiekanka wieprzowa, ser Sage Derby i kiełbaski z Lincolnshire. W krajach Bliskiego Wschodu i w Egipcie szałwia jest powszechnie stosowana jako przyprawa do gorącej czarnej herbaty lub gotowana i podawana jako samodzielny napój ziołowy.

Szałwia może być stosowana jako przyprawa do drobiu, ryb, zup na bazie roślin strączkowych lub warzyw. Świetnie podkreśla smak wytrawnego pieczywa i farszu do pierogów. Pasuje do grochu, fasoli i zup warzywnych. Dobrze komponuje się także z pomidorami. Szałwia jest często składnikiem mieszanek przyprawowych.

 

Ciekawostki o szałwii

Le Menagier de Paris, oprócz polecania zimnej zupy szałwiowej i sosu szałwiowego do drobiu, poleca napar z szałwii do mycia rąk przy stole. Gervase Markham’s The English Huswife (1615) podaje przepis na proszek do zębów z szałwii i soli.

Szałwia była używana od czasów starożytnych do odpierania zła, łagodzenia skutków ukąszeń węży i zwiększania płodności kobiet. Rzymianie nazywali ją „świętym ziołem” i używali w swoich rytuałach religijnych. Karol Wielki polecał tę roślinę do uprawy we wczesnym średniowieczu, a w okresie Imperium Karolingów uprawiano szałwię w ogrodach klasztornych. Równie dobrą renomą szałwia cieszyła się w średniowieczu, a wiele powiedzeń odnosiło się do jej właściwości leczniczych. Czasami nazywano ją Salvia salvatrix (mędrzec zbawiciel). Pliniusz i Galen zalecali szałwię jako środek moczopędny, hemostatyczny, emmenagogiczny i tonizujący.