Pokrzywa 100g

Pokrzywa

Znana ze swoich parzących liści pokrzywa, od dawna jest cenioną rośliną leczniczą. Już w I wieku n.e. grecki lekarz Dioscorides wymienił bardzo szeroki zakres zastosowań pokrzywy. Dziś pokrzywa jest stosowana jest w przypadku zapalenia stawów, anemii oraz, co zaskakujące, w leczeniu niektórych chorób skóry. Pierwotnie siedliskiem tej rośliny był obszar Europy, Azji Środkowej i zachodnia część Afryki Północnej, obecnie występuje na całym świecie. Pierwszy człon jej łacińskiej nazwy (Urtica dioica) oznacza „żądło”.

 

Właściwości lecznicze pokrzywy

• – jest bogatym źródłem witamin A i C, witamin z grupy B, żelaza, potasu, manganu i wapnia oraz karotenoidów, zwłaszcza luteiny i β-karotenu,
• – zawiera kwas pantotenowy, witaminę K1 i tokoferole (witamina E),
• – napar z pokrzywy oczyszcza krew, ma działanie wzmacniające i przeciwkrwotoczne,
• – właściwości pokrzywy wykorzystywane są także w leczeniu kataru siennego, artretyzmu i anemii, wielu chorób skóry schorzenia i stanów zapalnych stawów,
• – korzeń pokrzywy łagodzi objawy związane z przerostem prostaty i chociaż nie likwiduje choroby, to spowalnia jej rozwój,
• – jest środkiem pomocniczym w leczeniu cukrzycy typu 2 (liście i ziele obniżają nieznacznie poziom cukru we krwi),
• – jest stosowana w stanach zapalnych dróg moczowych,
• – korzystnie wpływa na procesy przemiany materii, pobudza działalność gruczołów wydzielania wewnętrznego,
• – zwiększa poziom hemoglobiny i liczbę erytrocytów oraz poprawia perystaltykę jelit.

 

Szczególnie polecana jest na wiosenne osłabienie.

W 2011 r. badania na mysim modelu wykazały, że aglutynina wytwarzana przez pokrzywę zwyczajną hamuje namnażanie się koronawirusa SARS, wywołującego zespół ciężkiej ostrej niewydolności oddechowej.

Używana miejscowo sprzyja gojeniu się ran, czyraków i wrzodów. Z pokrzywy i krwawnika sporządza się płynne wyciągi, które stosowane do wewnątrz tamują krwawienia nosa, jelit, macicy i płuc. Pokrzywa działa słabo moczopędnie i przyśpiesza eliminowanie z krwiobiegu chlorków, mocznika i szkodliwych produktów przemiany materii.

Napary z pokrzywy stosowane są w biegunce, żylakach odbytu (hemoroidy), w bólach mięśniowych i stawowych oraz w awitaminozach.

Zewnętrznie wykorzystuje się napar pokrzywowy do płukania w stanach zapalnych jamy ustnej, pochwy (upławy),w bólach mięśniowych i stawowych (okłady) oraz do mycia włosów w przypadku łojotoku i łupieżu.

 

Zastosowanie kulinarne pokrzywy

Gotowanie lub suszenie usuwa piekące właściwości pokrzywy, która w smaku jest podobna do szpinaku zmieszanego z ogórkiem. Do przygotowania ziołowej herbatki można wykorzystywać zarówno suszone liście, jak i kwiaty pokrzywy. Suszoną pokrzywę można dodawać jako przyprawę do sosów sałatkowych. Zupa ze świeżej pokrzywy była popularna nie tylko w Polsce, ale też w innych krajach północnej i środkowej Europy. Nadal jadana jest chętnie na Ukrainie, ale do łask wraca także w naszym kraju. W źródłach historycznych można znaleźć wzmianki o jajecznicy z młodymi pokrzywami. Pokrzywy są czasami używane także w produkcji sera, na przykład do produkcji Cornish Yarg oraz jako przyprawa w odmianach sera Gouda. Pokrzywa może stanowić również dodatek do pieczywa, pasztetów i kiszonek. Liście i kiełki pokrzywy są dodawane do risotto, zielonego tagliatelle, tortilli (do ciasta i / lub nadzienia), minestrone i innych zup oraz omletów i naleśników.

 

Ciekawostki o pokrzywie

O właściwościach leczniczych pokrzywy pisali już w starożytności m.in. Hipokrates, Skryboniusz Largus czy wspomniany wyżej Dioskurydes. W XIX wieku pokrzywa odeszła w zapomnienie, traktowano ją wyłącznie jako pożywienie biedoty. Wracała jednak do łask w czasach kryzysu i wojen światowych. W końcu XX wieku wraz z rozwojem wiedzy o jej właściwościach leczniczych, kosmetycznych, żywieniowych oraz wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na naturalne produkty – pokrzywa zyskała ponownie na znaczeniu i popularności.

W Dorset (Wielka Brytania) odbywają się coroczne mistrzostwa świata w jedzeniu pokrzywy, podczas których zawodnicy próbują zjeść jak najwięcej surowej rośliny. Z młodych pokrzyw produkuje się piwo. Pokrzywa jest jedną z dziewięciu roślin przywoływanych w pogańskim anglosaskim zaklęciu dziewięciu ziół.

 

Źródła:

1. Andrew Chevallier, Encyclopedia of Herbal Medicine: 550 Herbs and Remedies for Common Ailments Hardcover – Illustrated, 2016
2. B. Kuźnicka, M. Dziak, Zioła I ich stosowanie, 1987
3. Łukasz Łuczaj, Dzika kuchnia, 2014
4. Wikipedia, wersja polska, angielska i włoska
5. Thomas DeBaggio, Arthur O. Tucker, The Encyclopedia of Herbs: A Comprehensive Reference to Herbs of Flavor and Fragrance, 2009